iso 22000 gıda güvenliği yönetim sistemi

2018 yılında güncellenen ISO 22000:2018 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi; dünya çapında güvenli gıda üretim zinciri oluşturmak amacıyla oluşturulmuş uluslararası bir standarttır. Tedarikçiler, kullanıcılar, yasal otoriteler, tüketiciler ve tüm ilgili birimler arasında iletişimi ve bu sayede güvenli gıdanın her basamakta izlenebilirliğini sağlamayı esas almaktadır. 

Bu Standard, gıda zinciri boyunca son tüketime kadar iso 22000 gıda güvenliğini sağlamak için takip eden genellikle anahtar öğeler olarak kabul edilen öğeleri birleştiren iso 22000 gıda güvenliği yönetim sistemi için ihtiyaçları tanımlamaktadır. Bu ihtiyaçlar;

• – İnteraktif iletişim
• – Sistem yönetimi
• – Ön gereksinim Programları
• – HACCP prensipleri

PROGRAMIN İÇERİĞİ

• İso 22000 Gıda Güvenliğinde yeni bir Standard olarak ISO 22000’nin gelişimini gerekli kılan koşulların tartışılması ve değerlendirilmesi,  
• ISO 22000 standardının temel gereklilikleri,
• Ön gereklilik programlarının (PRP) tanıtımı,
• Risk Analizi,
• ISO 22000 içeriğinin etkin uygulamalarla destekli seminer yöntemi ile anlaşılması,
• Standard maddeleri, uygulama ve dokümantasyon anlamında kuruluş doküman sistematiğine yansımaları,

Önemli Uyarı : Bu Eğitim Programı ISO 22000 GGYS Eğitim Kurunun Üst Seviye Eğitimidir. Bu nedenle ISO 22000 GGYS temeliniz yoksa bu programı almamanız gerektiğini önemle belirtiriz. ( Konu ile ilgili daha önce bir eğitim aldıysanız programı tek alabilirsiniz. Onun haricinde bu eğitim programını ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi ile birlikte almanız gerekmektedir. Temel 22000 sistemi ile ilgili eğitim almadığı halde bu programı alanların eğitimleri geçersiz olmaktadır. )

ISO 22000: 2018 GGYS standardına uygun olarak kuruluş içinde oluşturulmuş olan iso 22000 gıda güvenliği yönetim sisteminin yeterliliğini, uygunluğunu ve etkinliğini saptamak için yapılan iç tetkiklere ait esasları ve aşamalarını açıklamak ve uygulamalarla göstermek. Bu amaca yönelik olarak kuruluş içi iso 22000 GGYS  tetkikçisi yetiştirmek

HANGİ SEKTÖRLERDE / KURULUŞLARDA GEREKLİDİR?

• Kuruluşlarda iso 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemleri’nin etkin kurulmasını ve uygulanmasını sağlayacak yöneticiler
• ISO 22000:2018 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi iç denetçisi olmak isteyenler
• Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi’nin yürütülmesinde görev alan çalışanlar
• Tedarikçi/ taşeron denetimlerinin etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi ve tedarik zincirinin istenilen nitelikte işlemesini sağlamak isteyenler
• Taraf belgelendirme kuruluşlarının denetçileri ile aynı bakış açısı ve bilgi seviyesini paylaşmak isteyenler

Danışmanlar

Şirketlerinde ISO 22000:2018 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi denetlemek isteyen tüm çalışanlar ve üniversitelerin Gıda Bölümlerinde okuyan Gıda sektöründe çalışmayı hedefleyen öğrenci / mezunlar.

PROGRAMIN İÇERİĞİ 

Kurs içeriği, katılımcıların aktif desteklerini gerekli kılan beyin fırtınası, tartışmalar ve grup çalışmaları ile desteklenmektedir.

Seminer programı kapsamında;

• Gıda Güvenliğinde yeni bir standard olarak ISO 22000’nin gelişimini gerekli kılan koşulların tartışılması ve değerlendirilmesi,
• ISO 22000 standardının temel gereklilikleri,
• Öngereklilik programlarının (PRP) tanıtımı,
• Tehlike Analizi,
• Standard maddeleri, uygulama ve dokümantasyonu anlamında kuruluş doküman sistematiğine yansımaları,
• Farklı Gıda Güvenlik Standartları arasındaki farklılık ve ortak yönler;
• İç Denetim Faaliyetlerinin Tanıtımı
• İç Denetçi Özellikleri
• İç Denetime Hazırlık
• İç Denetimin Gerçekleştirilmesi
• ISO 22000:2018 İç Denetim Uygulamaları
• İç Denetimin Raporlanması ve Sonuçların İzlenmesi
• Uygulama

ISO22002 -1 Gıda Güvenliği Eğitimi Nedir ? 

ISO 22002 gıda güvenliğinde ön koşul programları serisi ,iso 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi standardını, sektörlere göre destekleyen teknik dokümanlardır.

Uluslararası standartlar örgütü ISO  tarafından yayınlanmış toplamda 6 adet ISO22002 standartı eğitimi vardır bunlar sırasıyla şu şekildedir.

• ISO22002-1 GIDA ÜRETİMİ ( Bu eğitimde bu konu anlatılmaktadır)
• ISO22002-2 YEMEK HİZMETİ
• ISO22002-3 ÇİFTÇİLİK
• ISO22002-4 GIDA AMBALAJI
• ISO22002-5 TAŞIMA VE DEPOLAMA
• ISO22002-6 YEM ÜRETİMİ

iso 22000 gıda zincirindeki kuruluşlar için belirli gıda güvenliği gerekliliklerini ortaya koyar. Bu tür bir gereklilikte kuruluşların gıda güvenliği tehlikelerini kontrol etmeye yardım etmesi için önkoşul programları (PRP) oluşturmaları, uygulamaları ve muhafaza etmeleridir.

ISO 22002-1, ISO 22000 de belirtilen gerekleri karşılamak için tasarlanmış yönetim sistemlerini destekleme amacıyla kullanıma sunulmuş olup bu programlar için ayrıntılı gerekleri belirleyen bir standarttır.

Bu eğitimde gıda üretimi yapan kuruluşlar için önkoşul (öngereklilik- önşart) programları ayrıntılı olarak anlatılmaktadır.

ISO 22002 Gıda Güvenliği Eğitimi neden önemlidir?

ISO22002-1 sertifikası almak gıda üretiminde çalışacak kişiler için son derece önemli klavuz  bir standarttır. Gıda üreticileri personel seçimlerinde özellikle ISO22002 gibi mesleki eğitimleri alarak kendilerine yatırım yapmış kişileri tercih etmektedirler.

Kimler  ISO 22002 Gıda Güvenliği Eğitimi’ni almalıdır ?

Üniversitelerin  Gıda mühendisliği , Gıda teknolojisi , Su ürünleri Mühendisliği , ilgili gıda MYO bölümleri , Kimya Mühendisliği, Kimya  bölümleri öğrenci ve mezunları ile gıda sektöründe kariyer hedefleyen herkes  ISO22002  eğitimi alabilirler.

ISO 22002 sertifikasının avantajları nelerdir ?

ISO 22002 sisteminin uygulandığı firmalarda aşağıda sıralamış olduğumuz avantajların geçekleştiği görülmektedir.

• Kuruluş bünyesinden çıkan Atıkların en aza indirgenmesiyle atık için ödenen ücretler ve fire maliyetleri min.tutulur ve maliyetsel avantaj elde edilir.
• Üretimdeki hataların en aza indirgenmesi sağlanır.
• Tedarik zincirinin tamamı izlenebilir olur.
• ISO9001-ISO14001-ISO45001-ISO22000 gibi standartlar ile problemsiz bir şekilde entegre olabilir.

ISO 22002 Eğitim İçeriği ?

ISO 22002-1 GIDA GÜVENLİĞİNDE ÖNKOŞUL PROGRAMLARI – GIDA ÜRETİMİ eğitim içeriğinde aşağıdaki  değinilmektedir.

• 1-Kapsam
• 2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar.
• 3 Terimler ve tanımlar
• 4 Binaların yapımı ve yerleşimi
• 5 İşletme ve çalışma alanının planlanması
• 6 Yardımcı hizmetler – Hava, su, enerji
• 7 Atıkların uzaklaştırılması
• 8 Teçhizatın uygunluğu, temizliği ve bakımı
• 9 Satın alınan malzemelerin yönetimi
• 10 Çapraz bulaşmanın önlenmesi için tedbirler
• 11 Temizleme ve sanitize etme
• 12 Haşere kontrolü
• 13 Personel hijyeni ve çalışanların olanakları
• 14 Tekrar işleme
• 15 Ürün geri çekilmesi yöntemleri
• 16 Depolama
• 17 Ürün bilgisi ve tüketicinin bilgilendirilmesi
• 18 Gıdanın korunması, biyodikkatlilik ve biyoterörizm

İlk olarak 1998 yılında İngiliz Perkandeciler Birliği (BRC) tarafından BRC Gıda Teknik Standardı olarak yayınlanmıştır. Standard, dünya çapında gıda tedarikçileri tarafından özellikle de İngiltere perakendecilerine ürün sağlayan kuruluşlar tarafından benimsenmektedir.

BRC Global Gıda Standardı ürüne veya menşei ülkesine bakmaksızın İngiliz perakendecilere gıda ürünü tedarik eden satıcılar için tasarlanmıştır. Standarda göre belgelendirme üreticilerin, marka sahiplerinin ve perakendecilerin kendi yasal yükümlülüklerini yerine getirmelerine yardımcı olurken nihai olarak da tüketicinin koruyucusu olur.

Standart özellikle; işletmede HACCP sisteminin kurulumunu ve devamlılığının sağlanmasını, dokümante edilmiş ve etkin bir kalite yönetim sisteminin uygulanmasını ve fabrika çevre standartlarının,ürünlerin, proseslerin ve personelin etkin bir şekilde kontrol edilmesini şart koşmaktadır.

Bu standarda uygunluğun sağlanabilmesi için gıda üreticileri altı temek kriteri yönetim sistemlerine adapte etmelidirler.

HANGİ SEKTÖRLERDE / KURULUŞLARDA GEREKLİDİR?

BRC- İngiliz GGYS büyüklüklerine ve faaliyet alanlarına bakılmaksızın Gıda üzerine sektörler / kuruluşlar için gereklidir. İster ürün üretsin ister hizmet sağlasın BRC- İngiliz GGYS kurabilirler.

SEMİNER PROGRAMININ İÇERİĞİ

• BRC nedir?
• BRC’ye genel bakış
• Terimler ve tanımlar
• HACCP sistemi
• HACCP planı
• BRC teknik standardının içeriği
• BRC kayıt ve dokümantasyon sistemi
• Fabrika altyapı standartları
• Süreç kontrolü
• Ürün/Proses/ Personel kontrolü
• Belgelendirme şartları
• Uygulama çalışmaları

HACCP Eğitimi Amacı

HACCP güvenli gıda üretiminin tüm aşamalarında oluşabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik tehlikeleri belirlemeyi ve bu tehlikelerin gıda zincirinin herhangi bir aşamasında ortaya çıkmasını ve son ürüne taşınmasını önlemeyi veya kabul edilebilir asgari seviyelere indirmeyi hedefleyen bir çalışmadır.

HACCP eğitimi, tüm gıda zincirinde yer alan işletmelerde Gıda Güvenliği Yönetim Sistemini kurmak isteyen katılımcılara HACCP gerekliliklerini sağlama ve geliştirebilmeleri için gerekli bilgileri sunar ve bu konuda beceri kazanmalarını sağlar.

HACCP Eğitimi İçeriği

• HACCP sisteminin temel kavramlarının açıklanması
• HACCP’in tarihçesi
• HACCP’in faydaları ve uygulama noktaları
• HACCP ilkeleri ve uygulama aşamaları
• HACCP planı nasıl oluşturulur?
• HACCP gıda güvenliği ekibi nasıl oluşturulur, kimlerden oluşmalıdır?
• Ön gereklilik programları (OGP)
• Ürün tanımları
• Ürünün tasarlanan kullanımının belirlenmesi
• Ürün akış diyagramlarının oluşturulması
• Ürün akış diyagramlarının yerinde doğrulanması
• Tehlike türleri ve tehlike analizinin yapılması
• Kritik kontrol noktalarının belirlenmesi, tehlike analizi metodolojisi, karar ağacı kullanımı,
• Operasyonel ön gereksinim programları (OÖGP) ve kritik kontrol noktası ile farkı
• KKN’ler için kritik limitlerin belirlenmesi
• KKN ‘ler için izleme sistemlerinin oluşturulması
• Düzeltici faaliyet planlarının oluşturulması
• Doğrulama prosedürlerinin oluşturulması
• Dokümantasyon ve kayıt oluşturma
• HACCP planının gözden geçirilmesi
• Örnek çalışmalar

IFS BELGESİ NEDİR ?

(International Food Standard) uluslararası gıda standardı anlamına gelmektedir. Bu standardın ana amacı güvenli gıda satışını ve ölçülebilir gıda güvenliği koşullarını yerine getirmek diye özetlemek mümkündür.

IFS standardı, bu amaç ışığında başta İngiliz gıda perakendecileri olmak üzere avrupanın diğer büyük gıda perakendecilerinin de aralarında bulunduğu 41 ticari kuruluşun bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkmıştır.

IFS standardının en önemli özelliklerinden biri tarımsal üretimi takip eden gıdanın hazırlandığı ve işlendiği tüm aşamalar için kullanılabilir özellikte olmasıdır. Hal böyle iken gıda imalatı yapan kuruluşlar ambalajlama ,stoklama ve lojistik süreçlerinin de kapsıyor olduğu bilinmektedir. IFS standardı sadece gıda üretimi yapan tesisler için kullanılabilir , gıda ithalatı yapan veya gıda toptancılığı,sevkiyat vb işleri yapan firmalar için uygulanmamaktadır.

Peki IFS belgesi sahibi olmak gıda üreticilerine nasıl katkı sağlar ?

*IFS standardına göre imalat yapan firmaların en büyük kazancı Tüketici güveni olduğunu söyleyebiliriz.

*Bunun dışında gıda üreticilerinin ulusal ve uluslararası pazarlara öncelikli yer alma imkanı sunmaktadır.

*İşletme içi avantajlarına bakacak olur isek olası gıda riskleri ve imalattan kaynaklanan hataların en aza indirgenmesiyle işletmenin verimlilik oranını yükselmektedir.

FSSC22000 eğitimi Nedir ?

FSSC22000 Eğitimi gıda ürünlerinin zirai üretim süreçlerinden , ambalajlama , stoklama ve lojistik süreçlerine kadar bir çok alanda güvenli gıda sağlamak amacı ile geliştirilmiştir bir metodolojidir.

FSSC22000 sertifikası neden önemlidir?

FSSC22000 standardı firmalar bünyesinde yaygın olarak kullanıldığından. Kişilerin kendi kariyerleri ve mesleki gelişimleri için FSSC22000 eğitimini almaları faydalarına olacaktır.

Kimler FSSC22000 sertifikası almalıdır ?

Üniversitelerin Gıda mühendisliği , Gıda teknolojisi , Su ürünleri Mühendisliği , ilgili gıda MYO bölümleri , Kimya Mühendisliği, Kimya bölümleri öğrenci ve mezunları ile gıda sektöründe kariyer hedefleyen herkes FSSC22000 eğitimi alabilirler.

FSSC 22000 Eğitim İçeriği ?

• · Kapsam.
• · Atıf da bulunulan standartlar.
• · Terimler ve tarifler ,
• · Gıda güvenliği yönetim sistemi.
• · Yönetim sorumluluğu.
• · Kaynak yönetimi.
• · Güvenli ürün planlama ve gerçekleştirme.
• · Gıda güvenliği yönetim sisteminin geçerli kılınması , doğrulanması ve iyileştirilmesi.

Bu maddelerin yanı sıra FSSC2200 standardı, ISO22000(HACCP) standardında bulunan maddelerin tamamını kapsadığı gibi ek olarak aşağıdaki 15 maddeyi de kapsamaktadır.

Bu maddeleri inceleyecek olur isek,

• 1)Üretim binalarının yapımı ve yerleşimleri,
• 2) Çalışma alanları ve eklenti alanların yerleşimleri
• 3) Yardımcı tesisler (su, hava vb enerji kaynakları)
• 4)Ekipmanların temizliği,uygunlukları
• 5) Satın alınmış olan malzeme ekipmanların yönetimi
• 6)Çapraz bulaşmaları engellemek adına alınacak önlemler
• 7) Atıkların yönetimi
• 8) Temizlik ve sanitasyon uygulamaları
• 9) Haşere kontrolü
• 10) Çalışanların Hijyeni
• 11)Depolama süreçleri
• 12)Yeniden işleme süreçleri
• 13)Tüketicilerin bilgilendirmesi
• 14)Ürün geri çağırma süreci
• 15)Gıda savunma uygulamaları

Ürünlerin hangi koşullarda üretilmesi gerektiği konusunda kılavuzluk eder.

Kritik Kontrol Noktalarında Tehlike Analizi adını verdiğimiz HACCP gıda güvenliği yönetim sisteminin bir ön gereksinimi olan GHP ( Good Hijyen Practise ) yani İyi Hijyen Uygulamaları; gıda üretim tesislerinin hijyenik tasarımı ve yapılandırılması, temizleme ve dezenfeksiyon yöntemlerini, gıda işlemede gıdaların mikrobiyal kalitesi, her işlem basamağının hijyenik operasyonu, personel hijyeni gibi uygulamaları içeren bir sistemdir.

GHP İyi Hijyen Uygulamaları, GMP İyi Üretim Uygulamalarını tamamlayıcı bir standarttır. Ayrıca Catering, Restoran ve kafeler için GCP İyi Catering Uygulamaları standardını da tamamlamaktadır.

Temelde üretim, satış ve toplu tüketimin yapıldığı yerin ve bu yerde çalışanların uyması gereken hijyen kurallarını kapsamaktadır. Bu kuralları şu alt başlıklar altında ele alabiliriz

HANGİ SEKTÖRLERDE / KURULUŞLARDA GEREKLİDİR?

Kozmetik, Gıda, İlaç hammaddesi ve İlaç üretim tesislerinde üretim, kalite kontrol ve kalite güvence bölümlerinde çalışan personel ve çalışmayı hedefleyen öğrenci ve mezunlar katılabilir.

PROGRAMIN İÇERİĞİ 

• Genel Şartlar
• Personel tuvaletleri soyunma ve sosyal alanlar
• El yıkama evyeleri
• Havalandırma
• Aydınlatma
• Su
• Atık su kanalizasyon sistemleri
• Temizlik ve dezenfeksiyon maddelerinin muhafazası
• Personel Hijyeni
• El Hijyeni
• Bulaşmanın kontrol
• Atık ve çöp yönetimi

GMP GOOD MANUFACTURING PRACTICE – İYİ ÜRETİM UYGULAMALARI NEDİR?  

GMP (Good Manufacturing Practices) Yani Türkçe anlamı ile İyi  Üretim Uygulamaları, Ürünün iç ve dış kaynaklardan kirlenme olasılığını önlemek veya azaltmak amacıyla, kuruluşla ilgili iç ve dış şartlara ilişkin koruyucu önlemleri içerir. Bu uygulama gıda, ilaç, kozmetik vb. ürünlerinin üretimi ve dağıtımında temel yaklaşımlardan olup ürünlerde kalite sağlamak için hammadde, işleme, ürün geliştirme, üretim, paketleme, depolama, dağıtım aşamalarında kesintisiz uygulanması gereken bir teknikler dizisidir.

Üretim  için  bir kalite yaklaşımıdır ve gıda, ilaç, kozmetik vb sanayi çalışanlarının profesyonel çalışmasını temin ederek güvenilir ve etkili ürün üretimini sağlar.

Bir işletmeyi tüm yönleri ile yani, sahip olması gereken temel özellikleri ile ve her üretim süreci için farklı kriterle ele almaktadır. Üretim yeri, çevre, alet -ekipman ve üretim süreci, personel ve hammaddenin kalite ve güvenilirliklerini tanımlar ve kontrol altına alır. İlaç, kozmetik ve gıda sektörünü kapsayan GMP, deterjan ve temizlik ürünlerinin “kozmetik sınıfında” kabul edilmesini sağlayan Kozmetik yasasının kabulüyle bu sektörü de kapsamaktadır.

Ayrıca, insan ve hayvanlarda kullanılan medikal amaçlı ürünlerin üretilmesinde (İlaç, kozmetik ürünler vs) uyulması gerekli kurallar bütünüdür.

GMP; Kalite Yönetimi, Personel, Tesis ve Ekipman, Dokümantasyon, Üretim, Kalite Kontrol, Fason Üretim, Şikayetler ve Ürün Geri Çekme ve İç Denetimlerle ilgili genel ilkeleri belirlemiştir.

HANGİ SEKTÖRLERDE / KURULUŞLARDA GEREKLİDİR?

GMP , gıda, ilaç, kozmetik vb üretiminden ambalajlama, depolama ve taşımaya kadar bütün aşamalardaki üretim zincirinde yer alan firmaların çalışanları ve yöneticileri, gıda mühendisleri, veteriner hekimler, ziraat mühendisleri, su ürünleri mühendisleri, kimya mühendisleri, gıda teknikerleri ile GMP kurmak isteyen ve/veya bilgi almak isteyen katılımcılara yöneliktir.

PROGRAMIN İÇERİĞİ

• GMP Nedir?
• GMP’nin Tarihçesi
• GMP’nin Kalite Sistemlerindeki Yeri ve Uygulama Alanları
• GMP Felsefesi ve Amaçları
• Kavramlar, Terimler ve Tanımlar
• GMP Bölümlerinin İncelenmesi
• Kalite Yönetimi
• Personel, Eğitim ve Hijyen
• Tesis ve Alt Yapı
• Ekipmanlar
• Dokümantasyon ve Kayıtlar
• Malzeme Yönetimi
• Risk Yönetimi 
• Proses içi kontroller
• Üretim
• Stabilite
• Etiketleme ve Ambalajlama
• Depolama ve Dağıtım

• Tarihçe
• Türkiye’de GLP
• Ulusal ve Uluslararası GLP Yönetmelikleri
• Terim ve Tanımları
• GLP İlkeleri
• İşletme organizasyonu ve personel
• Kalite güvence programı
• Tesis ve yerleşim
• Test ve referans madde
• Standart çalışma prosedürleri
• Çalışmanın performansı
• Sonuçların raporlanması
• Kayıtların ve materyallerin koru

• Kaliteyi tanımlamak,
• Kalite yönetim sistem standartlarının gelişimi,
• ISO 9000 standart ailesinin yapısı
• ISO 9000
• ISO 9001
• ISO 9001:2015 maddelerinin her birinin tartışılması,
• Dokümantasyonun önemi
• Süreç yapısı ve önemi

•   Kalite Sistemleri Ve Standartları
•   Denetim Standartları
•   ISO 9001:2015 Ve Açıklaması (Özet)
•   Denetimin Tanımı, Amaçları Ve Tipleri
•   Denetçi Özellikleri
•   Görev Ve Sorumluluklar
•   Denetime Hazırlık
•   Denetimin Gerçekleştirilmesi
•   Kapanış Toplantısı
•   Denetimin raporlanması ve sonuçların izlenmesi

ISO 45001:2018 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, kuruluşların faaliyetlerini sürdürürken sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı yaratmak için yapmaları gereken temel faaliyetleri tanımlayan her türlü iş koluna, sektöre uygulanabilir bir yönetim sistemi standardıdır. Bu seminerde katılımcılara temel iş sağlığı ve güvenliği kavramları ile birlikte ISO 45001:2018 İSGYS gereklilikleri anlatılmaktadır.

HANGİ SEKTÖRLERDE / KURULUŞLARDA GEREKLİDİR?

PROGRAMIN İÇERİĞİ 

• İş sağlığı güvenliği ve risk değerlendirmesini tanımlamak,
• İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistem standartlarının gelişimi,
• ISO 45001:2018 standart maddeleri
• Yasal gerekliliklerin önemi

• Çevre ve çevre boyutlarını tanımlamak,
• Çevre yönetim sistem standartlarının gelişimi,
• ISO 14001 standart ailesinin yapısı
• ISO 14001:2015 maddelerinin her birinin tartışılması,
• Yasal gerekliliklerin önemi